Nieuws

Huidige alcoholbeleid werkt en naleving leeftijdsgrens door ketenslijters is >80%

Bij de kamerstukken zitten veel onderzoeken in het kader van de evaluatie van de Drank- en Horecawet. Enkele opvallende cijfers:

• De gemiddelde alcoholconsumptie c.q. -verkoop is 17% gedaald sinds 2000; aantal slijters daalt eveneens fors
• Percentage automobilisten met te veel drank op achter het stuur, is afgelopen 15 jaar meer dan gehalveerd
• Percentage zwangere vrouwen dat drinkt is de laatste 8 jaar met 60% afgenomen.

Het overall beeld is dat gevoerde generieke alcoholbeleid ook generiek goed heeft gewerkt.

In de brief van de staatssecretaris van 27 oktober jl.is te lezen dat de ketenslijters een gezamenlijk nalevingscijfer behalen van 80,9%. Dat bereiken wij door goede interne procedures en processen, interne én externe controles daarop, onderling van elkaar te leren en handelend op te treden als niet-conform wordt gewerkt. Wij zien daarin geen significant onderscheid tussen ‘filialen’ en ‘franchiseondernemers’ binnen formules.
Wij delen onze kennis met wie maar van ons wil leren, en werken eraan om onze interne e-learning voor alle slijters in Nederland toegankelijk te maken.

A) Pak aub onmiddellijk het ongelijke speelveld van online slijters en de onmogelijke handhaving aan

Het aantal slijterijen in Nederland (optelsom slijters, ketenslijters en borrelshops bij supermarkten) neemt af. Navraag bij gemeenten levert op dat het aantal uitstaande slijtvergunningen in 2016 rond 2.450 zou liggen, wat in 2014 nog rond 2.600 was. Het waren er ooit 4.000. Dat zijn echter alleen de winkels die sterk alcoholische drank verkopen en daardoor vergunningplichtig zijn.

Online slijters hoeven op dit moment geen vergunning te hebben! Daardoor hebben ze ook niet te maken met de assortimentsbeperkingen die gelden voor slijterijen, en voor handhaving zijn ze onzichtbaar. Doordat verkoophandeling en aflevering gescheiden zijn, is onduidelijk wie handhaaft. Zie de nalevingscijfers van Bureau Nuchter (blz. 48/49) voor online. De meeste ketenslijters werken inmiddels met speciale bezorgdiensten die controleerbaar ID’s checken bij aflevering. Deze service kost iets extra, maar levert wel de garantie af dat wordt afgeleverd aan een volwassene. Wij vragen om in de nieuwe DHW te zorgen voor een gelijk speelveld door online slijters wél een slijtvergunning aan te laten vragen, dezelfde assortimentsbeperkingen online en offline te hanteren en hen door een nationaal team van inspecteurs te laten controleren. Het liefst zien wij de hele controle op naleving naar de NVWA gaan. Verder pleiten we ervoor om in Europa afspraken te maken over grensoverschrijdende online alcoholverkopen.

B) Versterk handhaving en verklein administratieve lasten

Het is voor handhaving op dit moment onmogelijk om wijnwinkels, delicatessezaken, foodtrucks, warenhuizen en anderen die alcohol mogen verkopen te kunnen controleren. In plaats van ook hier met een slijtvergunning te werken, zou met een meldplicht (gelijk aan meldplicht horecainstellingen die een keukeninrichting hebben en dat dienen te melden bij NVWA) kunnen worden volstaan, zodat handhaving weet wie allemaal daadwerkelijk alcohol verkoopt.

Wij pleiten wel om dan te werken met gelijke (assortiments)beperkingen. Slijters mogen slechts een beperkt assortiment bijverkopen, maar mogen wel klanten laten proeven.

Speciaalzaken die alleen zwak alcoholische drank (bij)verkopen, mogen alles verkopen maar mogen klanten weer niet laten proeven. Wij verzoeken om dit zo te laten. Wij pleiten er wel voor om inpandig te mogen communiceren dát er geproefd mag worden.

Verder krijgen wij niet uitgelegd aan onze klanten in de slijterij dat het “besluit aanvulling omschrijving slijtersbedrijf” ons verbiedt om kerstpakketten te verkopen waar meer in zit dan wijn en een kurkentrekker. Alle anderen mogen alles in een cadeaupakket met wijn en bier stoppen. Mogen slijters dat dadelijk ook, mits het overwegend een dranken-cadeaupakket is?

Op dit moment moeten vergunningplichtigen leidinggevenden nog bijschrijven op de slijtvergunning. Dat kost ons bij elke wissel van medewerker een aanzienlijk bedrag én tijd. Deze administratieve last leidt niet aantoonbaar tot betere naleving van de wet. De wet schrijft voor dat een leidinggevende aanwezig moet zijn die beschikt over een juist diploma. In de bestaande SVH-database staat echter al iedereen die ooit haar/zijn diploma sociale hygiëne heeft behaald (vergelijk BIG-register). Het is voldoende als handhaving toegang heeft tot deze landelijke database. Bijschrijven is nutteloos. Schaf ook de bepaling af dat een leidinggevende 21 jaar moet zijn. 21 jaar is anno 2016 “een leeftijd uit de vorige eeuw”. Neem dan 18 jaar (NIX18).

C) Pak excessen aan met specifieke maatregelen en niet generieke

Binge drinking van jongeren is een maatschappelijk probleem. Trends in drinkgedrag bij jongeren en de cijfers over intoxicatiecijfers laten zien dat jongeren in 83% van de gevallen(!) deze drank krijgen van hun (oudere) vrienden of van ouders. We zien dat het beleid NIX18 normstellend werkt, maar we denken dat echt nog kan worden versneld door het doorgeven/doorverkopen van alcohol aan een minderjarige ook strafbaar te maken. Generieke middelen die al worden gebruikt (accijns, beperken aantal verkooppunten, reclamebeperking) zullen volgens ons hier niet werken.

Ondernemers zijn in de huidige wet strafbaar als een verkoop die “kennelijk is bedoeld voor wederverkoop” doorgaat. Dat is echter onmogelijk vast te stellen door ons en ook niet door handhaving. Als deze bepaling daarom wordt geschrapt en doorverkoop/doorgifte strafbaar wordt, maken we duidelijk wat de maatschappelijke norm is.

Verder werkt de bepaling dat een minderjarige slechts onder begeleiding van 21-jarige een slijterij binnen mag komen niet in de praktijk. Dat is alleen uitvoerbaar als slijters een uitsmijter bij de deur plaatsen. Het moet gaan om de verkoop aan de kassa, waar verkoop aan 18+ centraal staat. Verkopen aan een minderjarige is al strafbaar. Deze bepaling is een symboolbepaling gebleken.

D) Stel duidelijke grenzen aan blurring; gratis weggeven van alcohol is nog nooit ergens goed voor geweest

Blurring is de winkelstraat en online is prima, maar niet met producten die risico’s opleveren voor volksgezondheid (zoals alcohol) of die de (openbare/brand) veiligheid aantasten (vuurwerk, benzine). Dat vindt ook onze koepelorganisatie van de Raad Nederlandse Detailhandel (RND). Er zijn in Nederland ruim 30.000 plaatsen waar alcohol geschonken of verkocht mag wordt. We zouden niet moeten willen dat overal alcohol, vuurwerk, medicijnen verkocht worden; laat staan gratis weggeven! Dan is niet alleen handhaving onmogelijk, maar ook ondermijnt dat de maatschappelijk norm die de wetgever nu juist stelt.

Wij merken dat gemeenten stelselmatig naar het alcoholdossier kijken door de bril van veiligheid en openbare orde. Met de bril van volksgezondheid op, is het echter een ander dossier. En het gratis weggeven van alcohol in de winkelstraat, past dan helemaal niet! Dat steekt ons als professionals nog het meest: wij spreken een reclamecode af, organiseren geen happy hours en stunten niet met prijzen in onze slijterijen. Maar gratis weggeven van alcohol door al onze buren in de winkelstraat zou dan wél mogen? Blurring houdt op waar volksgezondheid en veiligheid in het geding kunnen komen.

Samengevat

• Het huidige alcoholbeleid werkt
• Zorg in nieuwe DHW gelijk speelveld door online slijters, die sterk alcoholische drank verkopen:
  • Slijtvergunningplichtig te maken,
  • Dezelfde assortimentsbeperkingen online en offline te hanteren
  • Door nationaal team van inspecteurs (NVWA) te laten controleren op een sluitende controle bij aflevering.
• Controle op naleving overhevelen van gemeenten naar de NVWA
• Stel meldplicht in voor wie alleen zwak alcoholische drank verkoopt, zodat controle op naleving mogelijk is doordat handhaving ondubbelzinnig weet wie in Nederland alcohol verkoopt.
• Behoud verdeling assortimentsbeperking en mogelijkheid tot proeven, maar sta vergunninghouders wel toe hierover te mogen communiceren in hun winkel
• Verruim het “besluit aanvulling omschrijving slijtersbedrijf” zodat er een gelijk speelveld ontstaat met betrekking tot kerst/cadeaupakketten
• Stop met verplichting om leidinggevenden bij te laten schrijven op de slijtvergunning. Er is al een landelijk register voor gediplomeerden SVH Sociale Hygiëne
• Schaf bepaling af dat een leidinggevende 21 jaar moet zijn. NIX18 is ook hier duidelijker.
• Pak excessen, zoals binge-drinkende jongeren, met specifieke middelen aan en niet met de bestaande generieke middelen
• Benadruk maatschappelijk norm NIX18 verantwoord alcoholgebruik, vooral bij ouders en meerderjarige vrienden
• Stel doorverkoop/verstrekking strafbaar in plaats van de “verkoop die kennelijk is bedoeld voor wederverkoop” in de winkel
• Schrap bepaling dat minderjarige slechts onder begeleiding van 21-jarige een slijterij binnen mag komen. Relevant is 18+ aan de kassa
• Blurring is prima, maar niet met producten die risico’s opleveren voor volksgezondheid (zoals alcohol) of die de (openbare/brand) veiligheid aantasten. En al helemaal niet gratis weggeven.